Costa Rica draait op water. Dit land staat bekend om het feit dat het voor 99% op hernieuwbare energie draait. 80% van de energie die hier geproduceerd wordt is waterkracht. En de meerderheid daarvan wordt geproduceerd door de Reventazón rivier die door Turrialba stroomt. Het opwekken van energie door middel van waterkracht maakt gebruik van onze natuurlijke watercyclus: water verdampt in de oceanen, valt als regen in de bergen en stroomt daarna (onder invloed van de zwaartekracht) weer terug naar de zee.

Als er maar genoeg water is en de bergen hoog genoeg, dan is het potentieel bijna oneindig. Hierdoor leent Costa Rica zich perfect voor het gebruik van waterkracht: we hebben veel regenval, een hoop rivieren, en een bergachtig landschap. Met in totaal 17 stuwdammen is het de belangrijkste vorm van energie van ons land. En één van de belangrijkste stuwdammen in het land vinden we in Turrialba.

De Reventazón rivier is de op twee na grootste rivier in Costa Rica. Hij ontstaat in de Orosí vallei en stroomt in de Caribische zee 145 kilometer verderop. Met zijn uitgespreide stroomgebied en grote hoogteval is de Reventazón één van de belangrijkste rivieren in ons land op historisch, cultureel, en socio-economisch niveau. Het is op de oevers van de Reventazón dat de eerste menselijke nederzetting in het land gesticht werden.

Tegenwoordig vinden we een hoop belangrijke menselijke ontwikkelingen langs deze rivier die gekarakteriseerd worden door agricultuur, industrie, stedelijke ontwikkeling, eco-toerisme (zoals rafting), en natuurlijk stuwmeren. Dit stroomgebied voorziet in 25% van al het drinkwater van de centrale vallei, 85% van alle groenten, en 38% van de elektrische energie van het land. In de Reventazon vindt men drie belangrijke stuwmeren: Cachí, Reventazón, en La Angostura. Deze laatste met de op één na hoogste capaciteit van het land.

Het gebruik van waterkracht heeft vele voordelen: lage CO2 uitstoot, goedkoop op de lange termijn, het koppelt erg goed met andere vormen van energie opwekken, en de stuwmeren kunnen gebruikt worden voor veel verschillende doeleinden (irrigatie, recreatie, etc.).

Hoewel we ook verschillende conservatie (destructie van habitat, veranderen van de water compositie, etc) en sociale (destructie van landbouwgrond, herplaatsen van hele dorpen, etc.) nadelen kunnen vaststellen bij deze vorm van energie opwekken, wil ik het hier voornamelijk hebben of een onverwacht voordeel voor de natuurliefhebber. Een voordeel dat we hier in het La Angostura stuwmeer van Turrialba duidelijk kunnen zien: de aankomst van nieuw wild.

Het La Angostura stuwmeer is relatief nieuw. De bouw begon in 1994. Nu, precies 30 jaar later, kunnen we een hoop verandering zien in het 256 hectare grote stuwmeer. Eén van die veranderingen is de aanwezigheid van watervogels en ander wild, dat aangetrokken wordt door het stilstaande water. Voorheen één van de vele beboste glooiingen in de rivier, zien we hier tegenwoordig met een beetje geluk in de vroege morgen de rivierotters die profiteren van de voorspelbare waterstand waar de rivier uitmondt in het meer.

Terwijl de zon opkomt begint een kakofonie van exotische vogelgeluiden. Vele watervogels die normaal over dit gebied heen trokken op hun migratie van de Noord-Caribische naar de zuidelijk pacifische kust, zoals de roze lepelaar, begonnen een tussenstop in La Angostura te maken. Hierdoor is er een interessante mix van vogels ontstaan waarbij waadvogels die dit gebied normaal ontweken, zoals de Amerikaanse Purperhoen en de Geelkruinkwak, te vinden zijn naast vaste bewoners van het gebied, zoals Halsbandarassaris en de Massena’s Trogon. Ook de roofvogels zoals de Wegbuizerd en de Zwarte Kuifarend moeten tegenwoordig hun territorium delen met de Visarend en de Slakkenwouw.

Na zonsondergang neemt de nachtdienst het over in het meer en het omliggende bos. Als je een goeie zaklamp meeneemt kan je in het meer de oogreflectie van de vele kaaimannen die hier wonen zien. De rijke begroeiing in het meer, en een degelijk voedselaanbod hebben ervoor gezorgd dat deze dieren hier een gezonde populatie op hebben kunnen bouwen. Niet alleen de vogels zijn in diversiteit toegenomen. De paden langst de kust van het meer, en in de omliggende bossen onthullen een rijkdom aan insecten, amfibieën en reptielen die normaal geassocieerd wordt met meer moerasachtige gebieden zoals Tortuguero. Met weinig mensen die het meer bezoeken en de grote diversiteit aan fauna is het meer voor iedere natuurliefhebber een heerlijke plek om op te laden.

Het nationale energiebedrijf (ICE), die het meer en de omliggende bossen beheert, heeft kenbaar gemaakt dat ze voornemens zijn om het gebied als recreatiegebied te ontwikkelen. Hoewel dat nog lange tijd kan duren, heeft ook nu het La Angostura meer in Turrialba al verschillende gezichten waar je als bezoeker je prima kan vermaken.

Aan de oostkant van het meer vind je het stijlvolle hotel Casa Turire, waar je kan genieten van de glamour en elegantie van een koloniaal deco boetiekhotel en restaurant. Aan de noordkant is een ondernemende familie de Paradero Turístico San Buenaventura begonnen: een evenemententerrein met camping, boothelling en picknicktafels waar de vriendelijke eigenaren je (tegen een kleine vergoeding) met open armen ontvangen. Maar mijn favoriete plek om dit meer te bezoeken blijft toch aan de westkant, waar het geplande recreatiegebied nog niet ontwikkeld is en ik op mijn gemak dag en nacht naar hartelust van de diversiteit van dit gebied kan genieten, ’s nachts een kampvuurtje aan kan steken en vervolgens tevreden mijn tent in kan kruipen. Dat is wat mij energie geeft.

Tekst door: Ernest Minnema